Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

Okuma bir alışkanlıktır ve her alışkanlık gibi ona ne kadar erken başlanırsa o kadar kolay kazanılır. Yaş ilerledikçe eski alışkanlıklar kişiyi esir alır ve terk edilmesi de o ölçüde zorlaşır. Bu itibarla sorunun çözümünde iki kuruma önemli görevler düşmektedir. Bunlardan birincisi ve en önemlisi aile, diğeri okuldur. Okuma alışkanlığı ve nasıl kazandırılacağı konusunda bu 2 kuruma büyük rol düşmektedir.

Çocuk ilk doğru yahut yanlış yanlış alışkanlıkları ailesinden alır. Sigara, içki kullanmayı çocuklarına yasaklayıp kendileri bu maddeleri kullanan, televizyon izlettirmeyen ama televizyonu hiç kapatmayan ailelerin inandırıcılıkları olamaz. Zira okuma sevgisi ancak yaşayarak ve uygulamalı olarak verilebilir. Bu itibarla sorunun çözümünde en önemli görev yine ailelere düşmektedir.

Aileler bu sorunu şu tedbirleri alarak aşabilirler:

• Alınan kitapları bir süre göz önünde bırakmak,
• Okumaya belli bir zaman ayırarak aile içinde okuma ortamı oluşturmak
• Çocuğa her gün yüksek sesle bir şeyler okuyarak iletişim becerisini geliştirmek,
• Çocuğa kütüphaneye gitme alışkanlığı kazandırmak,
• Çocuğun ilgi alanlarını araştırıp ona göre kitaplık oluşturmak,
• Eve gazete ve dergi getirerek çocuğu onların renkli dünyasıyla tanıştırmak,
• Yazmaya teşvik etmek,
• Sözlük ve ansiklopedi kullanımını yaygınlaştırmak gerekir.
• Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmakla sorumlu olan ikinci kurum okuldur.

Öğrencilerin sınıf içi çalışmalarında ve metin incelemelerinde okunanı dikkatle dinleyerek anlamaya ve güzel okumanın tadına varmaya alışmaları gereklidir. Okuma sırasında yapılan okuma yanlışları, okumayı durdurarak düzeltilmemelidir. Cümlenin bitmesi beklenmelidir. Düzeltme ve açıklamalar, çeşitli yollarla önce öğrencilere yaptırılmalı, öğretmenin açıklaması daha sonra kısa ve tamamlayıcı nitelikte olmalıdır.

İnsanın hayatında en geniş biçimiyle yer tutan okuma şekli, sessiz okumadır. Sessiz okuma çocuğun kendi kendine okuyup öğrenmesine yarar. Aynı zamanda bu çalışma, onun zamanını, gücünü daha iyi kullanmasını sağlar.
Öğrencilerden hepsinin aynı derecede güzel okuması beklenemez. Bunun için okumada seviye grupları oluşturularak anlamlı ve güzel okuma becerisi geliştirilmelidir.

Metin okumalarında göz önünde bulundurulacak bir başka nokta da sözcük çalışmaları yaparken sözcüğün cümledeki ve metnin bütünündeki işlevine dikkat etmektir. Zira üslûp, yazarın sözcük seçimi ve o sözcükleri kullanmasıyla doğrudan ilişkilidir. Hatta yazarın iç dünyasını, genel anlamda metnin mesajını, kullandığı sözcükler ve bu sözcüklerin metindeki dağılımı ele verir. Eğer metin sınıfta yahut bir topluluk önünde sesli olarak okunuyorsa okuyucu mutlaka noktalama işaretlerinin gereğini yerine getirmeli, duraklarda durmalı, bu işaretlere göre ses tonunu ayarlamalıdır.